Τρίτη 1/3: Κινηματογραφικό ραντεβού για ένα παιδαγωγικό "Σκασιαρχείο"

Η ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΛΕΣΧΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ και η ΚΟΙΝΗ ΔΡΑΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 

 παρουσιάζουν

στο Παυσίλυπο την Τρίτη 1/3 στις 9:30 μ.μ.

την ταινία: «ΣΚΑΣΙΑΡΧΕΙΟ» του  Ζαν Πολ Λε Σανουά 

Είσοδος 3  €

Η ταινία αυτή του Ζαν- Πολ Λε Σανουά είναι σημείο αναφοράς στην ιστορία του μεσοπολεμικού αλλά και γενικότερα του γαλλικού κινηματογράφου. Αφηγείται την αρχή διδασκαλίας του γνωστού παιδαγωγού Σελεστέν Φρενέ ο οποίος προσπαθεί και κατορθώνει να δημιουργήσει στους μαθητές του την ανάγκη για μάθηση. Ο Ζαν- Πολ λε Σανουά έκανε μια ταινία, που αποτελεί αναφορά στον πρώτο μεταπολεμικό κινηματογράφο. Η επιτυχία του έγκειται κυρίως στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τις πολύ προχωρημένες για την εποχή τους απόψεις του παιδαγωγού Σελεστέν Φρενέ.
Το 1990, το Συμβούλιο για τον Κινηματογράφο του ΟΗΕ έθεσε υπό την αιγίδα του Το Σκασιαρχείο διότι, όπως αναφέρει, πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο από καλλιτεχνικής άποψης, το οποίο εικονογραφεί με μοναδικό τρόπο μια από τις πλευρές της Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ

με τους Μπερνάρ Μπλιέ, Ζουλιέτ Φαμπέρ, Εντουάρ Ντελμόν

Χρονολογία παραγωγής: 1949

Χώρα παραγωγής: Γαλλία

Υπόθεση:
Βρισκόμαστε στο 1920, σε ένα μικρό χωριό της Προβάνς. Ο κύριος Πασκάλ, νέος δάσκαλος, συγκρούεται με την έλλειψη ενδιαφέροντος των μαθητών του. Αποφασίζει να αλλάξει ριζικά τις διδακτικές του μεθόδους. Ακούει τα παιδιά, εμπνέεται από τις ανακαλύψεις τους, τους πηγαίνει στην φύση. Οι μαθητές θα ξαναβρούν την χαρά να μαθαίνουν και ο κ. Πασκάλ την χαρά να διδάσκει. Όμως αυτή η μικρή επανάσταση δημιουργεί αρνητικές εντυπώσεις σε κάποιους γονείς και παράγοντες της περιοχής. 

Θα μπορούσε ποτέ ένα «σκασιαρχείο» να ήταν παιδαγωγικά πιο χρήσιμο από ένα τυπικό μάθημα; Η απάντηση σε αυτό το παράδοξο υπάρχει σε μια μόνο κινηματογραφική ταινία! 

Αν και γυρίστηκε το 1948-49 η ταινία δεν προβλήθηκε ποτέ στην Ελλάδα! Και δεν είναι τυχαίο.

Το σενάριο της ταινίας στηρίζεται στη ζωή του μεγάλου γάλλου παιδαγωγού και μεταρρυθμιστή της παιδείας Σελεστέν Φρενέ (Celestin Freinet 1896-1966). Καταγράφει βασικά τον πρώτο χρόνο της εκπαιδευτικής του πορείας, γύρω στο 1920, στην πόλη Bar-sur-Loup, τότε που έθετε για πρώτη φορά τις βάσεις μιας νέας εκπαιδευτικής αντίληψης.

Η παιδαγωγική μέθοδος του Φρενέ στοχεύει στη δημιουργία ενός άλλου σχολείου όπου κάθε παιδί αντιμετωπίζεται σαν μια ξεχωριστή προσωπικότητα,  μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα, όπου η παιδεία δεν είναι αποκομμένη από την κοινωνική πραγματικότητα κι ο ρόλος του εκπαιδευτικού συνίσταται κυρίως στο να βοηθήσει τα παιδιά να βρουν μόνα τους το δρόμο της γνώσης.

Ο Σελεστέν Φρενέ, πρώτος αυτός, επεδίωξε να εισάγει τις νέες τεχνολογίες της εποχής στην εκπαίδευση: τυπογραφία, ραδιόφωνο, κινηματογράφο. Είναι πιο γνωστός ως ο πρώτος που έβαλε το τυπογραφείο στην τάξη και καθιέρωσε την διασχολική αλληλογραφία. Λιγότερο γνωστό είναι ότι πρώτος αυτός έβαλε τον κινηματογράφο στο σχολείο το 1926!

Ήταν φυσικό οι πρωτοποριακές του μέθοδοι να μην είναι αρεστές στο κατεστημένο, κυρίως αυτό της Καθολικής Εκκλησίας.  Γι αυτό κυνηγήθηκε ανελέητα. Πάλεψε μέσα από αντίξοες συνθήκες και στο τέλος υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη δημόσια εκπαίδευση για να συνεχίσει πιο ελεύθερος το παιδαγωγικό του έργο. Αλλά πια δεν ήταν μόνος. Στη βάση των ιδεών του δημιουργήθηκε ένα μεγάλο διεθνές παιδαγωγικό κίνημα που είναι ακόμα ζωντανό.

Το σενάριο της ταινίας στηρίχτηκε σε σημειώσεις της συζύγου του, Ελίζας,  κι έχει την αυθεντικότητα του ντοκουμέντου αλλά ταυτόχρονα έχει μια δυνατή δραματουργική δομή που την κάνει να κρατά το ενδιαφέρον του θεατή από την αρχή μέχρι το τέλος.

Η ευφάνταστη σκηνοθεσία του Jean-Paul Le Chanois  καταφέρνει να αναδείξει άριστα την ατμόσφαιρα της δεκαετίας του 20  και αποσπά εξαιρετικές ερμηνείες τόσο από τους ενήλικες ηθοποιούς όσο και από τα παιδιά.

Η ταινία βγήκε στις αίθουσες το 1949, σημείωσε τεράστια εμπορική επιτυχία και είναι χαρακτηριστικό ότι για πρώτη φορά οι γνώμες των κριτικών στη Γαλλία ήταν ομόφωνα θετικές.  Προβλήθηκε σε δεκάδες Φεστιβάλ και απέσπασε πάνω από 30 βραβεία. Ανάμεσα στις διακρίσεις ξεχωρίζουν το βραβείο στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι, το βραβείο  Καλύτερης Ξένης Ταινίας στην Αμερική  και κυρίως η υιοθέτησή της , πρόσφατα, από την Επιτροπή Κινηματογράφου του ΟΗΕ  «ως ταινία που υμνεί τα Ανθρώπινα Δικαιώματα».

Το σκασιαρχείο, οι ταινίες του Ζαν Βιγκό και «Τα τρομερά παιδιά» των Μελβίλ και Κοκτώ, είναι οι βάσεις πάνω στις οποίες στηρίχτηκε η γενιά των Γάλλων κινηματογραφιστών οι οποίοι αργότερα δημιούργησαν τη νουβέλ βάγκ του γαλλικού κινηματογράφου.

Ο μεγάλος σκηνοθέτης Φρανσουά Τρυφώ έχει πει ότι επηρεάστηκε βαθιά από αυτή τη ταινία και σημειώνει ότι σημαδοτεί μια νέα αντίληψη για το σχολείο και την παιδαγωγική διαδικασία.

Το παράδοξο είναι ότι 60 χρόνια μετά, όλα τα ζητήματα που έθεσε ο Σελεστέν Φρενέ, και ξεδιπλώνονται με άριστο τρόπο μέσα στην ταινία, είναι ακόμα το ζητούμενο και για μας στην Ελλάδα.